Los troteiros son las máscaras típicas de la Baixa Limia. Según Bouza Brey en los años 20-30 del siglo XX salían en Bande a partir del día de Reyes y trotaban por los caminos metiéndose con las mujeres y los viejos (faldriqueando). Desaparecida la máscara en los años 60, volvió a salir en 1986 y en la actualidad se ha consolidado en el Entroido de la zona, con sus características caretas de ganchillo o encaje [1], manteniendo la chocas y el vergallo. Salían en varias parroquias de la zona, pero su nombre no aparece en ningún otro lugar de Galicia. En las aldeas de la zona salían también otras máscaras, de tipo desastrado, conocidas como farrapeiros, las cuales se han recuperado en el lunes feo (cf. FICHA nº 105: https://juliomontanes.synology.me/bases/mascaras/index.php?-table=mascaras&-action=browse&-cursor=104).
________________________________
[1] El mismo tipo de careta usan algunas máscaras portuguesas de Tras-os-Montes (farrapón de Pitôes das Junias, felipeiro de Montealegre...), y de otras zonas de Galicia (Cobres, Vilaboa-PO). En Parada do Sil hay testimonio del uso de velos femeninos de iglesia (cf. ARAÚXO, Emilio, No retrrato dos alustros (O entroido na ribeira de Caldelas e más arriba), Toxosoutos, Noia, 2018, p. 92).
________________________________
REFERENCIAS:
BOUZA-BREY TRILLO, Fermín, "Máscaras galegas de origen prehistórico", en: Cardozo, Mário (ed.): Homenagem a Martins Sarmento : Miscelânea de estudos em honra do investigador Vimaranense : No centenário do seu nascimento (1833-1933), Sociedade Martins Sarmento, Guimarães, 1933, pp. 73-82.
BOUZA-BREY TRILLO, Fermín, “Máscaras arcaicas”, en: Galicia Emigrante, año 2, nº 8 (1955) pp. 4-6 y 16.
COCHO de JUAN, Federico, O Carnaval en Galicia, Xerais, Col. Universitaria, Vigo, 1990, pp. 142-146.
FIDALGO SANTAMARIÑA, Xosé Antón (coord.), As caras do entroido ourensán, Diputación Provincial de Ourense, Ourense, 2009, pp. 139 ss.
GARCÍA SANTOS, Alfonso & SENÉN LÓPEZ GÓMEZ, Felipe, Antroidos e máscaras na Galiza rural, Sermos Galiza, Santiago de Compostela, 2019, pp. 62-63.
En internet:
Os Nosos Entroidos: Exposición de Traxes tradicionais e personaxes, Sala Valente, Ourense, 2021. Cf. Vídeo: https://www.youtube.com/watch?v=DGP9GJbqFUs
Proxecto Ronsel: http://ronsel.uvigo.es/index.php?option=com_rsgallery2&Itemid=30&gid=87