Hasta la década de 1950 salieron en el
entroido de Moaña [1] los curruvellos, máscaras que originalmente iban vestidas con ropas viejas y la cara cubierta con una tela con agujeros a modo de careta, y una vara de caña o de madera, aunque en las fotos más antiguas conservadas, muchas llevan caretas de cartón y antifaces. Recientemente se han recuperado las mascaradas del Entroido de Moaña, ahora en muchos casos con caretas de plástico (Foto 2).

Según testimonio oral, grabado en los años 80, de José Bernárdez Villaverde, un vecino nacido en 1900, los
curruvellos o homes do saco, llevaban a la espalda sacos llenos de silvas, toxos y otros arbustos espinosos, con los cuales se restregaban contra los que se acercaban demasiado a la danza que ejecutaban las Madamas e galáns:

".
...viñan co gaiteiro a bailar e a cantar. Entonces viñan eses curruvellos, pois con paos, cheos de silvas, cheos de ... sacos de silvas amarrados pola espalda para que o facer así, a bailar entre a xente... por que a xente quería ir mirar e íanse encima das Encelotas esas que bailaban. Como brillaban e tal, eles metíanse e empezaban a fregarse contra a xente para facer sitio. Traían uns sacos pola espalda e amarraban un feixe, coma un feixe de leña, amarraban un feixe por aquí, polas espaldas, de estrugas ou desas e fregábanse contra a xente , a facer curros para que se apartaran, para que elas bailaran".

_____________________________

[1] Véasen también las
FICHAS nº 57: https://juliomontanes.synology.me/bases/mascaras/?-table=mascaras&-action=browse&-cursor=56 y nº 127: https://juliomontanes.synology.me/bases/mascaras/?-table=mascaras&-action=browse&-cursor=126.

________________________________
REFERENCIAS:

COCHO de JUAN, Federico,
O Carnaval en Galicia, Xerais, Col. Universitaria, Vigo, 1990, pp. 146-147.
MÉNDEZ FRAGUAS, Manuel Anxo (dir.),
Historia do Entroido en Moaña (1912-2018), Agrupación Cultural-Deportiva Nós, Moaña, 2018.
VVAA,
O carnaval tradicional en Meira, Madamas e Galáns : Recuperando e difundindo as nosas tradicións, Asociación Folclórico, Cultural e Xuvenil Meiramar Axóuxeres, Moaña, 2011. Disponible: https://meiramaraxouxeres.files.wordpress.com/2014/12/revista-carnaval.pdf

En internet:
https://www.farodevigo.es/o-morrazo/2018/12/22/agrupacion-recopila-historia-carnaval-moana-15819868.html http://dinamizanormaliza.blogspot.com/2011/03/investigando-sobre-os-curruvellos-ii.html

Foto 1A: Arquivo Xavier.Blanco (cedida por Lola Cancelas): https://xavierblanconogueira.blogspot.com/2021/02/o-entroido-dos-curruvellos.html
Foto 1B: 1960/61, fotografía de José Gayo Rouco en Méndez Fraguas, p. 9.