| 61 | Peliqueiro | | Campobecerros (Castrelo de Val) | Ourense | ? | Entroido | | En la parroquia de Campobecerros, la única de Castrelo de Val en la que actualmente se celebra el entroido [1], las máscaras características son los peliqueiros, similares a los de Laza-Verín-Maceda (cf. Foto 1). Su contrapunto cómico son los variopinto (...) | |
| |
| 62 | Vaca / Cervo | | Campobecerros (Castrelo de Val) | Ourense | ? | Entroido • Animales • Vaca • Ciervo | | En la parroquia de Campobecerros, la única de Castrelo de Val en la que se celebra el entroido, salen las máscaras del cervo [=ciervo] y la vaca, acompañadas de unos Peliqueiros tipo Laza-Verín-Maceda y de los Parrafones o Parranfones (cf. FICHA nº 61: (...) | |
| |
| 63 | Boteiro | | Trives | Ourense | ? | Entroido | | Los boteiros de Pobra de Trives son prácticamente idénticos a los de Vilariño de Conso (cf. FICHA nº 4: https://juliomontanes.synology.me/bases/mascaras/?-table=mascaras&-action=browse&-cursor=3), ya que al parecer fueron introducidos en Trives, al igual (...) | |
| |
| 64 | Irrio | | Lumeares (A Teixeira) | Ourense | 1900 ca. | Entroido | | En la Terra de Caldelas, las máscaras del carnaval se denominaban Irrios, y todavía sobrevive el Irrio peliqueiro de la procesión de la Virgen de los Remedios de Castro Caldelas, documentado en ella desde mediados del siglo XIX (cf. FICHA nº 14: https: (...) | |
| |
| 65 | Vaca (Morena) / Mula | | Matamá (Laza) | Ourense | 1800 (-) | Entroido • Animales • Vaca • Mula | | Como en la capital, Laza, (cf. FICHA nº 45: https://juliomontanes.synology.me/bases/mascaras/?-table=mascaras&-action=browse&-cursor=44), en la parroquia de Matamá sale una vaca en el entroido conocida también como A Morena. Sale el Lunes gordo dirigida (...) | |
| |
| 66 | Vaca (A Marela) | | Maceda | Ourense | ? | Entroido • Animales • Vaca | | En Maceda sale una vaca en el entroido conocida como A Marela. Con cara de madera, cuernos bovinos y cuerpo compuesto por un armazón de madera cubierto por una manta, sale el sábado de entroido (solta da Marela) corneando a quien se encuentra a su paso. (...) | |
| |
| 67 | Vaca (A Morena) | | Castro de Laza (Laza) | Ourense | ? | Entroido • Animales • Vaca | | Como en la capital, Laza, (cf. FICHA nº 45: https://juliomontanes.synology.me/bases/mascaras/?-table=mascaras&-action=browse&-cursor=44), en la parroquia de Castro de Laza sale una vaca en el entroido conocida también como A Morena. Sale el Lunes gordo, (...) | |
| |
| 68 | Vaca (A Morena) | | A Mezquita | Ourense | ? | Entroido • Animales • Vaca | | En el entroido de A Merca (A Mezquita) se crearon unas máscaras nuevas en 1980 (Os Galos. cf. FICHA nº 39: https://juliomontanes.synology.me/bases/mascaras/?-table=mascaras&-action=browse&-cursor=38), y recientemente se recuperó la figura de la Morena, (...) | |
| |
| 69 | Mula | | Manzaneda | Ourense | 1800 (-) | Entroido • Animales • Mula | | Las mázcaras del entroido de Manzaneda son tradicionales en los fuliones (cf. FICHA nº 8: https://juliomontanes.synology.me/bases/mascaras/?-table=mascaras&-action=browse&-cursor=7), que como en otros lugares recorrían las parroquias representando dispu (...) | |
| |
| 70 | Touro / Boi / Cabalo | | Vilamor (Folgoso do Courel) | Lugo | 1900 (-) | Entroido • Animales • Buey / Toro • Caballo | | El entroido de O Courel, desaparecido hace décadas, se ha recuperado recientemente (2019) a partir de los testimonios de los mayores, y vuelven a salir sus mázcaras denominadas felos, mecos, xardoeiros, tiseireros, mochileiros -o lacueiros-, carantoñas (...) | |
| |
| 8 | Mázcara | | Manzaneda | Ourense | 1800 (-) | Entroido | | Las mázcaras del entroido de Manzaneda son tradicionales en los fulións, pero en los últimos años se han introducido caretas de plástico de inspiración veneciana y adornos navideños en los tocados, o van simplemente a cara descubierta. Sin embargo, (...) | |
| |
| 71 | Felo o Xardoeiro | | Folgoso do Courel | Lugo | 1900 (-) | Entroido • Animales • Demonio | | El entroido de O Courel, prácticamente desaparecido en los años 50, se ha recuperado recientemente (2019) a partir de los testimonios de los mayores, y vuelven a salir sus mázcaras denominadas felos, mecos, xardoeiros, tiseireros, mochileiros -o lacueir (...) | |
| |
| 72 | Botarga | | Comarca do Ribeiro | Ourense | 1600 ca.? | Entroido • Demonio • Máscara moderna | | Según Eladio Rodríguez González, hasta principios del siglo XX la Botarga era la máscara más popular del entroido en la comarca del Ribeiro de Avia y en otras ourensanas. Era muda, vestía con un traje de colores denominado quiñola [1] y llevaba en las ma (...) | |
| |
| 73 | Vaca / Cabalo | | Cobres (Vilaboa) | Pontevedra | 1700 (+) | Entroido • Animales • Vaca • Caballo | | En las parroquias de Santa Cristina y San Adrián de Cobres (Vilaboa-Po) se sigue haciendo la Corrida do Galo, y antiguamente se leía también el Testamento del animal, cuyos versos fueron recogidos de boca de los ancianos del lugar por Xosé Anxo Rosales (...) | |
| |
| 74 | Farándulo | | Aranga / Irixoa | A Coruña | ? | Entroido | | En el concello coruñés de Aranga salían antiguamente en el carnaval los Farándulos, máscaras de horrible aspecto [1] que recorrían las parroquias con un carro en el que llevaban los antroidos (muñecos de paja vestidos), recitando coplas [2] y pidiendo b (...) | |
| |
| 75 | Zarralleiro | | Oza-Cesuras | A Coruña | ? | Entroido | | En diferentes parroquias del concello de Oza-Cesuras salían en el antroido los zarralleiros, solos o formando grupos denominados cingarralladas [1] que recorrían las parroquias, a veces a caballo, cantando coplas, y quemaban el antroido al finalizar el (...) | |
| |
| 76 | Vixigueiro | | Betanzos / Paderne | A Coruña | ? | Entroido | | En Betanzos, Paderne y otros concellos de la comarca coruñesa de As Mariñas existieron máscaras denominadas vixigueiros (o vexigueiros), por las vejigas infladas sujetas en el extremo de un palo con las que golpeaban a la gente [1]. Cantaban coplas a mo (...) | |
| |
| 77 | Farricoque | | Gondomar | Pontevedra | ? | Entroido | | Los farricoques de Gondomar y otros concellos del Val Miñor eran máscaras pobres confeccionadas con un saco de esparto con agujeros para los ojos, boca y brazos. Pertenecían al tipo denominado fustigador y llevaban un palo con conchas, latas o campanil (...) | |
| |
| 78 | Touro / Cabalo | | Peitieiros (Gondomar) | Pontevedra | 1920 ca. | Entroido • Animales • Buey / Toro • Caballo | | Hay testimonios orales de que en la década de 1920 en la parroquia de Peitieiros (concello de Gondomar-PO) salían dos o tres veces durante los días del antroido el "cabalo e o touro", máscaras cuyas "cabezas estaban moi feitas, a de touro tiña os corno (...) | |
| |
| 79 | Folequeiro / Foleiro / Folecheiro | | Varios lugares | Lugo / Ourense | ? | Entroido • Demonio • Corpus | | En varias localidades de la comarca de A Fonsagrada (Lugo) y de la zona occidental de Asturias (Oscos, Tapia de Casariego...), están documentadas máscaras denominadas folequeiros o folequeiros da corda. Eran varones disfrazados que salían durante el ent (...) | |
| |
| 80 | Borralleiro | | Cortegada | Ourense | ? | Entroido | | Los borralleiros de Cortegada (Ourense) eran máscaras con la cara pintada de hollín (borralla), similares a los tisnados de Sande, a los zamarreiros de Viana do Bolo [1] y a los zalapastráns de la zona lucense-berciana. Todas ellas eran mozos con la cara (...) | |
| |
| 9 | Máscara / Boteiro | | Buxán (O Bolo) | Ourense | ? | Entroido • Oso • Animales | | En la parroquia de Buxán (O Bolo) salen máscaras carnavalescas con tocados cónicos de mimbre (puchos), decorados con espumillón y adornos navideños, cintas de telas de colores, flores y muñecos. Para muchos investigadores estos adornos serían en orig (...) | |
| |
| 81 | Fargalleiro | | A Rúa | Ourense | 1900 (-) | Entroido | | Hasta 1936 las máscaras tradicionales del entroido de A Rúa Vella eran los fargalleiros o fregalleiros, recuperados en 1995 por la agrupación cultural A Ruada a partir del testimonio oral de los mayores de la zona. Los rasgos característicos del fargall (...) | |
| |
| 82 | Vacaloura / Peixe | | O Barco de Valdeorras | Ourense | 1920 (-) | Entroido • Animales • Vaca | | En el entroido de O Barco de los años 20-30 salían dos máscaras muy populares, la Vacalaoura y O Peixe, desaparecidas ambas con la Guerra Civil pero recordadas por los mayores y evocadas por el pintor local Jesús Díaz Ferrer, en un cuadro utilizado en e (...) | |
| |
| 83 | Lanceiro | | Cotobade | Pontevedra | 1900 (-) | Entroido | | En Cotobade a las comparsas de máscaras del entroido se las denominaba Momadas [1], y estaban formadas por diferentes figuras (vellos, vellas, maragatos, madamitos / as [2], muradanas...) entre las cuales destacaban los Lanceiros, que se desplazaban a c (...) | |
| |
| 84 | Pita | | As Eiroás (Ourense) | Ourense | 1990 (+) | Entroido • Animales • Gallo • Máscara moder... | | Las Pitas [=gallinas] del entroido del barrio ourensano de As Eiroás son máscaras de creación relativamente reciente (década de 1990). Actualmente son muy numerosas y forman la denominada cinzarrada [1], que sale en comitiva por las calles y el martes de (...) | |
| |
| 85 | Curruvello | | Moaña | Pontevedra | 1900 (-) | Entroido | | Hasta la década de 1950 salieron en el entroido de Moaña [1] los curruvellos, máscaras que originalmente iban vestidas con ropas viejas y la cara cubierta con una tela con agujeros a modo de careta, y una vara de caña o de madera, aunque en las fotos má (...) | |
| |
| 86 | Bobo y Pallaso | | Beariz | Ourense | 1980 (-) | Entroido | | El Bobo y el Pallaso eran, con el Aparicio, las máscaras de la parroquia de Santa Cruz de Lebozán (Beariz), desaparecidas a principios de la década de los ochenta.________________________________REFERENCIAS:COCHO de JUAN, Federico, O Carnaval en Ga (...) | |
| |
| 87 | A Vella e o Boi | | Mandín (Verín) | Ourense | ? | Entroido • Animales • Buey / Toro | | La máscara denominada A Vella e o Boi de la aldea de Mandín (Verín-OU) ha sido recuperada recientemente (2014), de acuerdo con las características preservadas en la memoria popular de la localidad, ya que había desaparecido en la segunda mitad del siglo (...) | |
| |
| 88 | Madama / Madamito / Faradullento | | Entrimo | Ourense | 1900 ca. | Entroido | | Las madamitas y los madamitos son las máscaras más conocidas del entroido de Entrimo (Ourense). Otero Pedrayo señala su existencia a principios del siglo XX y las interpreta como una burla a los señoritos de la época, tanto en la forma de andar como en e (...) | |
| |