Drop Down Menu

Peliqueiro

 
Nombre: Nº: Localidad: Provincia: Fecha: Claves: Ficha: Notas: Ampliar notas:
Peliqueiro
61
Campobecerros (Castrelo de Val)Ourense?Entroido
En la parroquia de Campobecerros, la única de Castrelo de Val en la que actualmente se celebra el entroido [1], las máscaras características son los peliqueiros, similares a los de Laza-Verín-Maceda (cf. Foto 1). Su contrapunto cómico son los variopinto (...)
Vaca / Cervo
62
Campobecerros (Castrelo de Val)Ourense?Entroido • Animales • Vaca • Ciervo
En la parroquia de Campobecerros, la única de Castrelo de Val en la que se celebra el entroido, salen las máscaras del cervo [=ciervo] y la vaca, acompañadas de unos Peliqueiros tipo Laza-Verín-Maceda y de los Parrafones o Parranfones (cf. FICHA nº 61: (...)
Boteiro
63
TrivesOurense?Entroido
Los boteiros de Pobra de Trives son prácticamente idénticos a los de Vilariño de Conso (cf. FICHA nº 4: https://juliomontanes.synology.me/bases/mascaras/?-table=mascaras&-action=browse&-cursor=3), ya que al parecer fueron introducidos en Trives, al igual (...)
Irrio
64
Lumeares (A Teixeira)Ourense1900 ca.Entroido
En la Terra de Caldelas, las máscaras del carnaval se denominaban Irrios, y todavía sobrevive el Irrio peliqueiro de la procesión de la Virgen de los Remedios de Castro Caldelas, documentado en ella desde mediados del siglo XIX (cf. FICHA nº 14: https: (...)
Vaca (Morena) / Mula
65
Matamá (Laza)Ourense1800 (-)Entroido • Animales • Vaca • Mula
Como en la capital, Laza, (cf. FICHA nº 45: https://juliomontanes.synology.me/bases/mascaras/?-table=mascaras&-action=browse&-cursor=44), en la parroquia de Matamá sale una vaca en el entroido conocida también como A Morena. Sale el Lunes gordo dirigida (...)
Vaca (A Marela)
66
MacedaOurense?Entroido • Animales • Vaca
En Maceda sale una vaca en el entroido conocida como A Marela. Con cara de madera, cuernos bovinos y cuerpo compuesto por un armazón de madera cubierto por una manta, sale el sábado de entroido (solta da Marela) corneando a quien se encuentra a su paso. (...)
Vaca (A Morena)
67
Castro de Laza (Laza)Ourense?Entroido • Animales • Vaca
Como en la capital, Laza, (cf. FICHA nº 45: https://juliomontanes.synology.me/bases/mascaras/?-table=mascaras&-action=browse&-cursor=44), en la parroquia de Castro de Laza sale una vaca en el entroido conocida también como A Morena. Sale el Lunes gordo, (...)
Vaca (A Morena)
68
A MezquitaOurense?Entroido • Animales • Vaca
En el entroido de A Merca (A Mezquita) se crearon unas máscaras nuevas en 1980 (Os Galos. cf. FICHA nº 39: https://juliomontanes.synology.me/bases/mascaras/?-table=mascaras&-action=browse&-cursor=38), y recientemente se recuperó la figura de la Morena, (...)
Mula
69
ManzanedaOurense1800 (-)Entroido • Animales • Mula
Las mázcaras del entroido de Manzaneda son tradicionales en los fuliones (cf. FICHA nº 8: https://juliomontanes.synology.me/bases/mascaras/?-table=mascaras&-action=browse&-cursor=7), que como en otros lugares recorrían las parroquias representando dispu (...)
Vergalleiro
7
SarreausOurense?Entroido • Máscara moderna
Antiguamente había en Sarreaus peliqueiros de Entroido similares a los de Laza (aun siguen saliendo algunos, recuperados, en la actualidad). A ellos se le unió en 1994 la máscara del Vergalleiro (Foto 1), creada por la diseñadora ourensana América Soto (...)
Touro / Boi / Cabalo
70
Vilamor (Folgoso do Courel)Lugo1900 (-)Entroido • Animales • Buey / Toro • Caballo
El entroido de O Courel, desaparecido hace décadas, se ha recuperado recientemente (2019) a partir de los testimonios de los mayores, y vuelven a salir sus mázcaras denominadas felos, mecos, xardoeiros, tiseireros, mochileiros -o lacueiros-, carantoñas (...)
Felo o Xardoeiro
71
Folgoso do CourelLugo1900 (-)Entroido • Animales • Demonio
El entroido de O Courel, prácticamente desaparecido en los años 50, se ha recuperado recientemente (2019) a partir de los testimonios de los mayores, y vuelven a salir sus mázcaras denominadas felos, mecos, xardoeiros, tiseireros, mochileiros -o lacueir (...)
Botarga
72
Comarca do RibeiroOurense1600 ca.?Entroido • Demonio • Máscara moderna
Según Eladio Rodríguez González, hasta principios del siglo XX la Botarga era la máscara más popular del entroido en la comarca del Ribeiro de Avia y en otras ourensanas. Era muda, vestía con un traje de colores denominado quiñola y llevaba en las manos (...)
Vaca / Cabalo
73
Cobres (Vilaboa)Pontevedra1700 (+)Entroido • Animales • Vaca • Caballo
En las parroquias de Santa Cristina y San Adrián de Cobres (Vilaboa-Po) se sigue haciendo la Corrida do Galo, y antiguamente se leía también el Testamento del animal, cuyos versos fueron recogidos de boca de los ancianos del lugar por Xosé Anxo Rosales (...)
Farándulo
74
Aranga / IrixoaA Coruña?Entroido
En el concello coruñés de Aranga salían antiguamente en el carnaval los Farándulos, máscaras de horrible aspecto [1] que recorrían las parroquias con un carro en el que llevaban los antroidos (muñecos de paja vestidos), recitando coplas [2] y pidiendo b (...)
Zarralleiro
75
Oza-CesurasA Coruña?Entroido
En diferentes parroquias del concello de Oza-Cesuras salían en el antroido los zarralleiros, solos o formando grupos denominados cingarralladas [1] que recorrían las parroquias, a veces a caballo, cantando coplas, y quemaban el antroido al finalizar el (...)
Vixigueiro
76
Betanzos / PaderneA Coruña?Entroido
En Betanzos, Paderne y otros concellos de la comarca coruñesa de As Mariñas existieron máscaras denominadas vixigueiros (o vexigueiros), por las vejigas infladas sujetas en el extremo de un palo con las que golpeaban a la gente [1]. Cantaban coplas a mo (...)
Farricoque
77
GondomarPontevedra?Entroido
Los farricoques de Gondomar y otros concellos del Val Miñor eran máscaras pobres confeccionadas con un saco de esparto con agujeros para los ojos, boca y brazos. Pertenecían al tipo denominado fustigador y llevaban un palo con conchas, latas o campanil (...)
Touro / Cabalo
78
Peitieiros (Gondomar)Pontevedra1920 ca.Entroido • Animales • Buey / Toro • Caballo
Hay testimonios orales de que en la década de 1920 en la parroquia de Peitieiros (concello de Gondomar-PO) salían dos o tres veces durante los días del antroido el "cabalo e o touro", máscaras cuyas "cabezas estaban moi feitas, a de touro tiña os corno (...)
Folequeiro / Foleiro / Folecheiro
79
Varios lugaresLugo / Ourense?Entroido • Demonio • Corpus
En varias localidades de la comarca de A Fonsagrada (Lugo) y de la zona occidental de Asturias (Oscos, Tapia de Casariego...), están documentadas máscaras denominadas folequeiros o folequeiros da corda. Eran varones disfrazados que salían durante el ent (...)
Mázcara
8
ManzanedaOurense1800 (-)Entroido
Las mázcaras del entroido de Manzaneda son tradicionales en los fulións, pero en los últimos años se han introducido caretas de plástico de inspiración veneciana y adornos navideños en los tocados, o van simplemente a cara descubierta. Sin embargo, la e (...)
Borralleiro
80
CortegadaOurense?Entroido
Los borralleiros de Cortegada (Ourense) eran máscaras con la cara pintada de hollín (borralla), similares a los tisnados de Sande, a los zamarreiros de Viana do Bolo [1] y a los zalapastráns de la zona lucense-berciana. Todas ellas eran mozos con la cara (...)
Fargalleiro
81
A RúaOurense1900 (-)Entroido
Hasta 1936 las máscaras tradicionales del entroido de A Rúa Vella eran los fargalleiros o fregalleiros, recuperados en 1995 por la agrupación cultural A Ruada a partir del testimonio oral de los mayores de la zona. Los rasgos característicos del fargall (...)
Vacaloura / Peixe
82
O Barco de ValdeorrasOurense1920 (-)Entroido • Animales • Vaca
En el entroido de O Barco de los años 20-30 salían dos máscaras muy populares, la Vacalaoura y O Peixe, desaparecidas ambas con la Guerra Civil pero recordadas por los mayores y evocadas por el pintor local Jesús Díaz Ferrer, en un cuadro utilizado en e (...)
Lanceiro
83
CotobadePontevedra1900 (-)Entroido
En Cotobade a las comparsas de máscaras del entroido se las denominaba Momadas [1], y estaban formadas por diferentes figuras (vellos, vellas, maragatos, madamitos / as [2], muradanas...) entre las cuales destacaban los Lanceiros, que se desplazaban a c (...)
Pita
84
As Eiroás (Ourense)Ourense1990 (+)Entroido • Animales • Gallo • Máscara moder...
Las Pitas [=gallinas] del entroido del barrio ourensano de As Eiroás son máscaras de creación relativamente reciente (década de 1990). Actualmente son muy numerosas y forman la denominada cinzarrada [1], que sale en comitiva por las calles y el martes de (...)
Curruvello
85
MoañaPontevedra1900 (-)Entroido
Hasta la década de 1950 salieron en el entroido de Moaña [1] los curruvellos, máscaras que originalmente iban vestidas con ropas viejas y la cara cubierta con una tela con agujeros a modo de careta, y una vara de caña o de madera, aunque en las fotos má (...)
Bobo y Pallaso
86
BearizOurense1980 (-)Entroido
El Bobo y el Pallaso eran, con el Aparicio, las máscaras de la parroquia de Santa Cruz de Lebozán (Beariz), desaparecidas a principios de la década de los ochenta. ________________________________ REFERENCIAS: COCHO de JUAN, Federico, O Carnaval en Ga (...)
A Vella e o Boi
87
Mandín (Verín)Ourense?Entroido • Animales • Buey / Toro
La máscara denominada A Vella e o Boi de la aldea de Mandín (Verín-OU) ha sido recuperada recientemente (2014), de acuerdo con las características preservadas en la memoria popular de la localidad, ya que había desaparecido en la segunda mitad del siglo (...)
Madama / Madamito / Faradullento
88
EntrimoOurense1900 ca.Entroido
Las madamitas y los madamitos son las máscaras más conocidas del entroido de Entrimo (Ourense). Otero Pedrayo señala su existencia a principios del siglo XX y las interpreta como una burla a los señoritos de la época, tanto en la forma de andar como en e (...)

© Julio González Montañés.