La denominación
mouriscada o danza / farsa mourisca aparece en Portugal para referirse tanto a los simulacros dramatizados de batallas entre “mouros e cristãos” (Auto de Santo Antonio y Auto da Floripes), como las danzas ejecutadas por danzarines vestidos “à mourisca”, o, en ocasiones, por moros auténticos (denominados horros, había varios miles en Lisboa a finales del siglo XVII) [1]. Ambos tipos están documentados en las procesiones del Corpus desde el siglo XVI (Coimbra, Oporto, Guimarães, Braga...), fueron muy frecuentes en las touradas nobiliarias portuguesas de los siglos XVII-XVIII, y cuentan con manifestaciones en Brasil (cf. OLIVEIRA, Ernesto Veiga de, Festividades cíclicas em Portugal, Publicaçoes Dom Quixote, Lisboa, 1984, cap. 25) [2]. Cabe suponer que esas danzas dramatizadas evolucionaron para convertirse en representaciones dialogadas con la difusión en tierras portuguesas de las historias de Carlomagno y los doce Pares de Francia, difundidas en numerosas impresiones hasta bien entrado el siglo XIX (História do Imperador Carlos-Magno e dos Doze Pares de França,, y Segunda parte da História do Imperador Carlos-Magno e dos doze pares de França). Estos textos son la base del denominado Auto de Floripes (cf. FICHA nº 2: https://juliomontanes.synology.me/bases/morosadyacentes/index.php?-table=morosadyacentes&-action=browse&-cursor=0&Numero==2) y de sus variantes, conocidas como Comédia dos Doze Pares de França.

Es este el caso del
concelho de Vimioso (Trás-os-Montes, distrito de Braganza), donde la representación se designaba indistintamente como Auto de Floripes y como Comédia dos Doze Pares de França. Se hizo hasta 1941 en la parroquia de Argozelo (se conserva el texto, basado en una impresión de 1896), hay noticias de haberse representado en Genísio en 1964, y se conserva otra versión del libreto en São Martinho de Angueira. Además, en Vimioso se ha recogido también un fragmento de un casco de la comedia de Os sete infantes de Lara: http://www.memoriamedia.net/bd_docs/trancricao_vimioso/7infantes.pdf.

__________________________

[1] Para algunos autores como Tomaz Ribas, estas “danzas de Moros” acabaron convirtiéndose en “danzas contra los moros” en el contexto de festejos de tipo jacobeo-carolingio como el Auto de Floripes

[2] A las
mouriscas y los mouros portugueses ha dedicado varios trabajos la investigadora Barbara Alge: ALGE, Barbara, “A memória colectiva religiosa em danças dramáticas de Penafiel, Sobrado e Braga”, en: Revista da Faculdade de Ciências Sociais e Humanas, Edições Colibri, Lisboa, nº 18 (2006), pp. 413-433; ALGE, Barbara, “O mouro como elemento comparativo em duas performances de mourisca em Portugal”, en: Revista de Trabalhos de Antropologia e Etnologia, Sociedade Portuguesa de Antropologia e Etnologia, Oporto, vol. 47, fasc. 1-4 (2007), pp. 71-92, y ALGE, Barbara, “They are Turks! - The emergence of meaning in the Auto da Floripes from Neves (Viana do Castelo, Portugal)”, en: Musicologica Wrtatislaviensia, nº 6 (2010), pp. 101-116.

_____________________________
REFERENCIAS:

ALGE, Barbara, “O mouro como elemento comparativo em duas performances de mourisca em Portugal”, en: Trabalhos de Antropologia e Etnologia, Sociedade Portuguesa de Antropologia e Etnologia, Oporto, vol. 47, fasc. 1-4 (2007), pp. 71-92. Disponible: https://revistataeonline.weebly.com/uploads/2/2/0/2/22023964/omouro_barbaraalge_tae47_1-4_comp.pdf.
GONÇALVES, Valdemar da Assunção, "Teatro popular mirandês. Seguido de um inventário dos Cascos representados nas Terras de Miranda", en: José Francisco Meirinhos (coord.):
Estudos mirandeses : balanço e orientações. Homenagem a António Maria Mourinho, Granito Editores e Livreiros, Oporto, 2000, pp. 151-178 (pp. 175-76). Disponible: https://repositorio-aberto.up.pt/bitstream/10216/55872/2/MeirinhosEstudosMirandeses000127165.pdf.
LEITE DE VASCONCELOS, José Cardoso Pereira de Melo & MACHADO GUERREIRO, António (ed. y notas), Teatro popular portugués (vol II, Profano), Universidade, Coimbra, 1978, pp. 89 ss.
GONZÁLEZ REBOREDO, Xosé Manuel,
Festas con representacións de mouros e cristiáns en Galicia e terras do noroeste veciñas, Edicións Fervenza, Silleda, 2019, pp. 383-384.
MACHADO GUERREIRO, Antonio, "Comédia dos Doze Pares de França (
Auto da Floripes). Duas versões de Argozelo", en: Revista de Etnografia, Museu de Etnografia do Porto - Junta Distrital, Oporto, vol. XVI, nº 1 (1972), pp. 137-160.
RIBAS, Tomaz,
Danças populares portuguesas, Instituto de cultura e lingua portuguesa. Biblioteca breve nº 69, Lisboa, 1982. Disponible: http://cvc.instituto-camoes.pt/conhecer/biblioteca-digital-camoes/etnologia-etnografia-tradicoes.html.