Apropósito representado en el teatro Rosalía de Castro de A Coruña el 11 de febrero de 1932, miércoles de carnaval, obra de Antonio Santiago Nito, especialista en este tipo de piezas [1] (cf. FICHAS: https://juliomontanes.synology.me/bases/teatrodeentroido/index.php?-action=list&-table=teatrodeentroido&-cursor=0&-skip=0&-limit=30&-mode=find&-edit=1&Autor='nito'). La representación era un sainete-revista, en tres actos con un prólogo, se repitió el jueves 12 y el sábado 20 en Betanzos con adaptaciones de Fiaño (véase foto 1).

En el texto,
Nito incluyó el siguiente ferrete en gallego:

A Fandiño, o noso alcalde,
pásalle unha cousa cuca:
falando tartamudea
e lendo se trabuca.

_________________________________

[1] La Guerra Civil interrumpió las representaciones de apropósitos en A Coruña, pero en 1949 el alcalde Alfonso Molina le encargó a
Nito reanudar la costumbre, con textos censurados (Sálvese quien pueda fue el primero de esta segunda etapa), y Antonio Santiago volvió a hacerlas hasta 1966 (Mantenga limpios los ferretes fue el último de su autoría), luego decayeron pero recuperó la tradición su nieto Antón de Santiago en 1984 (Foi medida desmedida, decisión descomunal, xa o comentan os ingleses, traslada-la capital), llegando las representaciones hasta el siglo XXI (2011, parodia sobre la fusión de las Cajas de Ahorro gallegas En-Caixa ou non encaixa?), todo ello fuera ya de los límites de este catálogo que finaliza en 1936.

________________________________
REFERENCIAS:

El Correo gallego : diario político de la mañana, año LIII, nº 18832 (10/02/1932), p. 2. Disponible: http://www.galiciana.bibliotecadegalicia.xunta.es/gl/consulta/registro.do?id=10000194934 y año LIII, nº 18852 (13/02/1932), p. 2. Disponible: http://www.galiciana.bibliotecadegalicia.xunta.es/gl/consulta/registro.do?id=10000194937
El Ideal gallego : diario católico, regionalista e independiente, año XVI, nº 3500 (09/02/1932), p. 2. Disponible: http://www.galiciana.bibliotecadegalicia.xunta.es/gl/catalogo_imagenes/grupo.do?path=1284893&idImagen=12741200&idBusqueda=20704&posicion=2&presentacion=pagina

CUNS LOUSA, Xulio, “A propósito do Apropósito”, en:
Anuario brigantino, nº 22 (1999), pp. 463-484. Disponible: http://anuariobrigantino.betanzos.net/Ab1999PDF/1999%20463_484.pdf.
ERIAS MARTÍNEZ, Alfredo, "Unha viaxe polo Betanzos da Segunda República: proclamación, anticlericalismo e vinganza", en:
Anuario Brigantino, nº 24 (2001), pp. 291-376 (cartel en p. 302). Disponible: http://anuariobrigantino.betanzos.net/Ab2001PDF/2001%20291_378Erias.pdf.
GONZÁLEZ MONTAÑÉS, Julio I., “O mundo do revés: Teatro de entroido en Galicia”, en:
Actas da XV Xornada de Literatura de Tradición Oral. Entroido: transgresión e tradición (Lugo, 22 de outubro de 2022), Asociación de Escritoras e Escritores en Língua Galega-Deputación Provincial de Lugo, Lugo, 2022, pp. 23-61 (pp. 49-51). Disponible: https://www.aelg.gal/resources/publications/1677577450464actasXV_xornada_AH.pdf.
IGLESIAS DE SOUZA, Luis,
El teatro lírico español: Ensayo de catalogo , Diputación Provincial, A Coruña, 1992-94 (4 vols.), vol. IV, p. 32.

En internet:
https://choridas.blogspot.com/2012/02/?m=0
Sobre el autor: https://gl.wikipedia.org/wiki/Antonio_Santiago_%C3%81lvarez http://galegos.galiciadigital.com/gl/antonio-santiago-alvarez