El hermano jesuita Antonio Rodríguez (1564-1614), natural de Vilaza (Monterrei), fue profesor de menores durante casi 30 años en el Colegio de la localidad y autor de un tratado de caligrafía manuscrito (
Libro que contiene diversos alfabetos, Monterrei, 1599 [1]), que se utilizó como instrumento didáctico de primeras letras en el Colegio de Monterrei [2]. El Padre Valdivia, siguiendo la Historia del P. García Rengifo, le atribuye también la composición de obras teatrales que no se conservan, entre ellas entremeses carnavalescos [3]:

"
Tenía gracia particular en hacer coloquios y representaciones santas y andanzas muy graciosas en nuestras fiestas; y componía unos entremeses muy graciosos y honestos con que alegraba a las innumerables gentes que acudían a nuestras fiestas en Carnestolendas" (cf. VALDIVIA, fol. 415).

Probablemente se trataba con ellas de cristianizar la fiesta de Carnaval usando materiales religiosos para componer obras moralizantes pero sin el dogmatismo y el lenguaje pesado de las obras morales, siguiendo las directrices que la Compañía había impuesto en sus Colegios, las cuales fueron seguidas por otros comediógrafos religiosos como Tirso de Molina en su miscelánea
Deleytar aprovechando (1632).

____________________________

[1] ARES LEGASPI, Adrián, "Los modelos gráficos en una escuela jesuita. El
Libro de alfabetos de Antonio Rodríguez (Monterrey, 1599) y su transmisión a Santiago Gómez (1648)", en: MARCHANT RIVERA, Alicia & BARCO CEBRIÁN, Lorena (Eds.), Escritura y sociedad : El clero, Editorial Comares, Granada, 2017, pp. 246-271. Disponible: https://goo.gl/HYATu2
Sobre la labor de los jesuitas en el campo de la caligrafía véase también: MARTÍNEZ PEREIRA, Ana, "La buena letra de la Compañía. Lecciones de escritura de Pedro Flórez, Santiago Gómez y Lorenzo Ortiz (entre otros)", en: SANTOS, Zulmira C. (Ed.), A Companhia de Jesus na Península Ibérica nos sécs. XVI e XVII : espiritualidade e cultura : actas do colóquio internacional, maio 2004, Universidade do Porto, Oporto, 2004, vol. I, pp. 13-30. Disponible: http://ler.letras.up.pt/uploads/ficheiros/3566.pdf

[2] El
Libro de alfabetos de Antonio Rodríguez se encuentra actualmente en el Archivo de los Jesuitas de Galicia, organizado por el P. Rivera Vázquez y conservado en Vigo, en el Colegio Apóstol Santiago de la Compañía de Jesús (sig. Caja 101, Monterrey III).

[3] En Vilaza se conservó hasta mediados del siglo XX la costumbre de las representaciones de
entroido dialogadas, conocidas como "as coplas".

_____________________________
REFERENCIAS:

Archivo Histórico de la Provincia de Toledo de la Compañía de Jesús (AHSJPT), leg. 1702, fol. 415. [Desde 2015: Archivo de España de la Compañía de Jesús – Alcalá de Henares (AESI-A)]. Web: https://jesuitas.es/es/archivo-historico

GONZÁLEZ MONTAÑÉS, Julio I., "La
‘Egloga de Virgine Deipara’ y el teatro de los jesuitas en Galicia en la Edad Moderna", en: Anuario del Instituto Ignacio de Loyola / Loiolako Inazio Institutuen Urtekaria, Universidad de Deusto, San Sebastián, nº 14 (2007), pp. 247-286. Disponible: http://teatroengalicia.es/descargas/loyola1.pdf.
GONZÁLEZ MONTAÑÉS, Julio I., “O mundo do revés: Teatro de entroido en Galicia”, en:
Actas da XV Xornada de Literatura de Tradición Oral. Entroido: transgresión e tradición (Lugo, 22 de outubro de 2022), Asociación de Escritoras e Escritores en Língua Galega-Deputación Provincial de Lugo, Lugo, 2022, pp. 23-61. Disponible: https://www.aelg.gal/resources/publications/1677577450464actasXV_xornada_AH.pdf.
RIVERA VÁZQUEZ, Evaristo (S. J.),
Galicia y los jesuitas. Sus colegios y enseñanza en los siglos XVI al XVIII. Fundación Barrié de la Maza, A Coruña, 1989, p. 471-72.
VALDIVIA, Luis de (S. J.),
Vida de algunos varones ilustres de la provincia de Castilla (Ms., 82 fols.). Copias en: Archivum Romanum Societatis Iesu (ARSI) y Archivo Histórico de la Provincia de Toledo de la Compañía de Jesús (AHSJPT), leg. 1702 [desde 2015: Archivo de España de la Compañía de Jesús – Alcalá de Henares (AESI-A)].

______________________________________________