En la parroquia de Xavestre (Trazo-CO), se conservan dos Testamentos do Galo (de 1932 y 1944, cf. FICHA nº 15: https://juliomontanes.synology.me/bases/teatrodeentroido/index.php?-table=teatrodeentroido&-action=browse&-cursor=0&Numero==15), recogidos por Carlos Sixirei con otras piezas carnavalescas (Testamentos do Entroido, Costumes das mulleres..), frecuentes en el entroido de la localidad hasta 1959, cuando la acción conjunta del párroco y de la Guardia Civil acabaron con las representaciones. Fermín Bouza-Brey y Carlos Sixirei publicaron en los años 80 los textos de algunos Testamentos y Sermones de entroido de los años 30 (1932, 1934...), en los cuales se hace énfasis en la comida y en la crítica misógina de la frivolidad femenina, dos tópicos del género en Galicia:
............................................................................................................. O Sábado pola mañá
.............................................................................................................empezou a unta-lo fociño
.............................................................................................................e case houbo de rebentar
.............................................................................................................polo demo do embiguiño.
.............................................................................................................
.............................................................................................................Xa dicía a vella da casa
.............................................................................................................sentada na beira do lar:
.............................................................................................................«Ti non deixas filloas
.............................................................................................................para nosoutros probar».
.............................................................................................................O Antroido seguiu comendo
.............................................................................................................todo o día sen parar
.............................................................................................................mais alá na media noite
.............................................................................................................non cesaba de berrar...
.............................................................................................................Todo isto foi pasando
.............................................................................................................e mais todo foi ben
.............................................................................................................se non fora que o Domingo
.............................................................................................................se escagarriou tamén.
.............................................................................................................Onte estivo na cama
.............................................................................................................volta arriba, volta abaixo
.............................................................................................................e hoxe pola mañá
.............................................................................................................nin o Demo o vía farto.
............................................................................................................. ............ ____
............................................................................................................. Din que o lenzo vai moi caro
.............................................................................................................e con razón,
............................................................................................................. porque gastan en relleno
.............................................................................................................as mozas moito algodón.
.............................................................................................................
.............................................................................................................Por iso as mozas solteiras
.............................................................................................................son garridas e ben feitas,
.............................................................................................................pero despois de casadas
.............................................................................................................algunhas parecen meigas.
.........................................................................................................................____
............................................................................................................. ,,,para seren bonitas
.............................................................................................................pintan a cara;
.............................................................................................................algunhas non comen
.............................................................................................................pan na semana.
.............................................................................................................Eu conocín algunhas
.............................................................................................................que diariamente gastaban
.............................................................................................................catro quintais de polvos
.............................................................................................................para pintarse a cara.
.............................................................................................................O pelo postizo
.............................................................................................................tiñan as pobres,
.............................................................................................................os peitos de la
.............................................................................................................e os dentes de cobre.
________________________________
REFERENCIAS:
BOUZA-BREY TRILLO, Fermín, Etnografia y Folklore de Galicia, Edicións Xerais, Vigo, 1982 (2 vols.), vol. II, p. 205.
GONZÁLEZ MONTAÑÉS, Julio I., “O mundo do revés: Teatro de entroido en Galicia”, en: Actas da XV Xornada de Literatura de Tradición Oral. Entroido: transgresión e tradición (Lugo, 22 de outubro de 2022), Asociación de Escritoras e Escritores en Língua Galega-Deputación Provincial de Lugo, Lugo, 2022, pp. 23-61. Disponible: https://www.aelg.gal/resources/publications/1677577450464actasXV_xornada_AH.pdf.
MARIÑO FERRO, Xosé Ramón, O entroido ou os praceres da carne, Edicións do Castro, Sada, 2003, pp. 79, 91, 202 y 207. Disponible: https://marinoferro.com/wp-content/uploads/2022/10/CE01.O-entroido.pdf.
SIXIREI PAREDES, Carlos, San Cristobo de Xavestre : Chequeo a unha comunidade rural, Ediciós do Castro, Sada, 1982, pp. 173-175 y 271 ss.