El más complejo y extenso de los
Testamentos do Galo gallegos es este de la parroquia de Santa María de Pías (Ponteareas / Mondariz), obra de 1930 publicada por Pilar García de Diego en 1954. Comienza con una introducción en prosa, llena de formulismos notariales, y una manda sobre la forma en la que habría de hacerse el entierro, ambas leídas por un notario, mientras que el gallo, Inocente Coitado, lee el resto, quejándose de sus verdugos y satirizando a los vecinos de la parroquia con alegatos de inocencia. Termina el texto con mandas del Gallo para los mozos, mozas y mujeres. González Reboredo y Mariño Ferro destacan que no hay mandas para los hombres adultos casados, como es habitual en este tipo de testamentos.

Veamos el comienzo de la obra y algunas mandas del gallo (cf. un extracto más completo en Texto/Doc.
https://juliomontanes.synology.me/datateatro/anexos/pias1930.pdf)::

"
Na gran ciudá de Pías, parroquia de Troña, provincia de Pontecons, partido de xuicio da Hermida, monocipio de Colobade, ós vinte e tres días do me de febrero do ano trinta.
Diante de min, Roque Tangaraños Viladouro, Abogado –si fai falta-, Notario do ilustre colegio de Pardellas, con residencia nesta vila, casa de quen non vos importa número 27, con cédola que vos podo amosar, número tres mil catorce centos oito, con seu correspondente recargo de soltaría y outros impostos producto de non se que xuncas de leises, que soilo sirven para nos zugar os osos a forza de tantos trabucos; non teño muller nin fillos, pois polo dagora vou pasando sin semejante contribución, que ha de pesarme ben cando chegue, si chegar algún día.
Asistentes e presentes os testigos señores Xusé Benito Perseguido, y non menos garabán deles, Claudio Parrandero Coxo e Agustín Bandeira, comparece un Galo chegado adiante de min polo seu pé, chamado Inocente Coitado (…)

...............................................................................................................PRAS MOZAS
.........................................................................................................I agora oinde mozas,
.........................................................................................................o que vos vou deixar;
.........................................................................................................pra todas non vos teño
.........................................................................................................tendes que vos conformar.

.........................................................................................................A Lola da Pena,
.........................................................................................................Virxen santa sofrida,
.........................................................................................................déixolle unha lágrima
.........................................................................................................pra lle adulzar a vida.

.........................................................................................................I a María de Angustia
.........................................................................................................o meu ollo direito
.........................................................................................................pra ver de lonxe a Pepe
.........................................................................................................que o leva sempre no peito.
.........................................................................................................
.........................................................................................................A Matilde da Xiada
.........................................................................................................que logo bota un "carajo"
.........................................................................................................voulle deixar o rabo
.........................................................................................................pra Guillermo Lago.

.........................................................................................................I á compañeira Dorinda,
.........................................................................................................que é algo pilla,
.........................................................................................................que leve as miñas plumas
.........................................................................................................pra facela pantorrilla.

.........................................................................................................E voulle deixar a Aurelia
.........................................................................................................moza moi charrusqueira,
.........................................................................................................os meus dous polóns
.........................................................................................................queira que non queira".

________________________________
REFERENCIAS:

GARCÍA DE DIEGO, Pilar, "El testamento en la tradición popular : Testamentos de víctimas (II)”, en:
Revista de Dialectología y Tradiciones populares, Madrid, vol. X (1954), pp. 400-471 (pp. 458 ss.)
GONZÁLEZ REBOREDO, Xosé Manuel & MARIÑO FERRO, Xosé Ramón,
Entroido en Galicia : Entroido, aproximación a la fiesta del carnaval en Galicia, Deputación Provincial, A Coruña, 1987, pp. 86-90.