| 108 | Currumiño | | Mos | Pontevedra | 1900 ca. | Entroido | | En Mos (Pontevedra), las máscaras desaliñadas del carnaval eran conocidas como currumiños (parroquia de Torroso), o churrumiños. Vestían con ropas viejas e iban por las casas pidiendo aguinaldo (dinero, huevos...), al grito de: cuuurumiiiño, cuuuurumiii (...) | |
| |
| 64 | Irrio | | Lumeares (A Teixeira) | Ourense | 1900 ca. | Entroido | | En la Terra de Caldelas, las máscaras del carnaval se denominaban Irrios, y todavía sobrevive el Irrio peliqueiro de la procesión de la Virgen de los Remedios de Castro Caldelas, documentado en ella desde mediados del siglo XIX (cf. FICHA nº 14: https: (...) | |
| |
| 91 | Labrego | | Marcón (Pontevedra) | Pontevedra | ? | Entroido | | En la parroquia pontevedresa de Marcón salían en el entroido hasta los años 70 del siglo XX unas máscaras vestidas de blanco con cascabeles cosidos al pantalón por debajo de las rodillas, gorro cónico de cartón decorado con cintas y plumas, un estoque (...) | |
| |
| 94 | Farrovello | | O Hío (Cangas do Morrazo) | Pontevedra | 1900 (-) | Entroido | | En la parroquia de O Hío y en toda la zona de Aldán (Cangas do Morrazo-PO) las máscaras desastradas del entrudio se denominan ferrovellos o farrovellos, Similares a los curruvellos de Moaña y otras zonas del Morrazo (cf. FICHA: https://juliomontanes.syn (...) | |
| |
| 61 | Peliqueiro | | Campobecerros (Castrelo de Val) | Ourense | ? | Entroido | | En la parroquia de Campobecerros, la única de Castrelo de Val en la que actualmente se celebra el entroido [1], las máscaras características son los peliqueiros, similares a los de Laza-Verín-Maceda (cf. Foto 1). Su contrapunto cómico son los variopinto (...) | |
| |
| 127 | Fedelloso | | Meira (Moaña) | Pontevedra | 1700 (+) | Entroido | | En el entroido de Meira (Moaña) las figuras más características eran las Madamas e Galáns (cf. Foto 2), cuya danza está documentada desde el siglo XVIII, aunque probablemente sea anterior. Desaparecidas a finales de los años 30, se recuperaron algunos (...) | |
| |
| 74 | Farándulo | | Aranga / Irixoa | A Coruña | ? | Entroido | | En el concello coruñés de Aranga salían antiguamente en el carnaval los Farándulos, máscaras de horrible aspecto [1] que recorrían las parroquias con un carro en el que llevaban los antroidos (muñecos de paja vestidos), recitando coplas [2] y pidiendo b (...) | |
| |
| 75 | Zarralleiro | | Oza-Cesuras | A Coruña | ? | Entroido | | En diferentes parroquias del concello de Oza-Cesuras salían en el antroido los zarralleiros, solos o formando grupos denominados cingarralladas [1] que recorrían las parroquias, a veces a caballo, cantando coplas, y quemaban el antroido al finalizar el (...) | |
| |
| 83 | Lanceiro | | Cotobade | Pontevedra | 1900 (-) | Entroido | | En Cotobade a las comparsas de máscaras del entroido se las denominaba Momadas [1], y estaban formadas por diferentes figuras (vellos, vellas, maragatos, madamitos / as [2], muradanas...) entre las cuales destacaban los Lanceiros, que se desplazaban a c (...) | |
| |
| 76 | Vixigueiro | | Betanzos / Paderne | A Coruña | ? | Entroido | | En Betanzos, Paderne y otros concellos de la comarca coruñesa de As Mariñas existieron máscaras denominadas vixigueiros (o vexigueiros), por las vejigas infladas sujetas en el extremo de un palo con las que golpeaban a la gente [1]. Cantaban coplas a mo (...) | |
| |
| 132 | Mexón | | Espasande de Baixo (Riotorto) | Lugo | 1960 (-) | Entroido | | En el entroido de Espasande de Baixo (Riotorto, Lugo), está documentada fotográficamente en la década de 1960 una máscara peculiar conocida como O Mexón (=El Meón). Era esta una figura hueca, a modo de gigante procesional (cf. Foto, figura al fondo), e (...) | |
| |
| 30 | Vellarrón | | Riós | Ourense | ? | Entroido | | El Vellarrón de Castrelo de Cima (Riós) [1] es una antigua máscara parecida a los Boteiros de Vilariño de Conso (cf. FICHA nº 4: https://juliomontanes.synology.me/bases/mascaras/?-table=mascaras&-action=browse&-cursor=3) que también existió en las parro (...) | |
| |
| 112 | Meco | | Taín (A Merca) | Ourense | 1900 (-) | Entroido | | El Meco es en Galicia la personificación del carnaval, el mismo entroido en forma de figura de paja que se quema al finalizar los festejos. Sin embargo, en algunos lugares se denominan mecos a máscaras fustigadoras vestidas con pieles y con cabezas de a (...) | |
| |
| 32 | Farrampón | | Pentes (A Gudiña) | Ourense | ? | Entroido | | El Farrampón o Farrapón es una máscara con coroza que sale pidiendo aguinaldos el martes de entroido por la tarde-noche en la aldea de Pentes (A Gudiña). Lleva bastón y saco, y tiene carácter cómico y travieso. El nombre, utilizado en otros lugares, por (...) | |
| |
| 31 | Boteiro o Cigarrón | | Carracedo da Serra (A Gudiña) | Ourense | ? | Entroido | | El Boteiro de Carracedo da Serra (A Gudiña) es una antigua máscara con pantalla alta cuadrangular y careta de madera, muy parecida a los Boteiros de Vilariño de Conso (cf. FICHA nº 4: https://juliomontanes.synology.me/bases/mascaras/?-table=mascaras&-ac (...) | |
| |
| 86 | Bobo y Pallaso | | Beariz | Ourense | 1980 (-) | Entroido | | El Bobo y el Pallaso eran, con el Aparicio, las máscaras de la parroquia de Santa Cruz de Lebozán (Beariz), desaparecidas a principios de la década de los ochenta.________________________________REFERENCIAS:COCHO de JUAN, Federico, O Carnaval en Ga (...) | |
| |
| 122 | Moqueira | | Rianxo | A Coruña | 1900 (-) | Entroido | | A principios del siglo XX, en Rianxo (A Coruña) a las máscaras desastradas y sucias de tipo choqueiro se las denominaba también moqueiras, quizá porque cubrían sus rostros con pañuelos (en gallego, moqueiros) o porque llevaban mocas (bastones)._______ (...) | |
| |
| 107 | Farracalleiro | | Fornelos de Montes | Pontevedra | 1900 ca. | Entroido | | Los farracalleiros o farricalleiros (también farraquilleiros) eran máscaras vestidas con ropas viejas, tradicionales en el entroido de Fornelos de Montes (Calvos, Traspielas) y también documentadas con ese nombre en Loira (Marín), y Mones (Petín). Etim (...) | |
| |
| 105 | Farrapeiro | | Varias localidades | Pontevedra / Ourense | 1900 ca. | Entroido | | Existen en la provincia de Pontevedra, y en otros lugares de Galicia, numerosas máscaras denominadas farrapeiros, farroupeiros o farrapalleiros, nombres que hacen referencia a los farrapos (trapos viejos) de sus desastradas vestimentas. En Ponte Caldel (...) | |
| |
| 53 | Máscara | | Lobeira | Ourense | ? | Entroido | | En el entroido del concello de Lobeira (Baixa Limia) existieron máscaras semejantes a los peliqueiros de Laza. Desaparecidas a principios del siglo XX las documenta Xaquín Lorenzo en 1934, quien afirma que entonces ya no se conservaban las caretas, sol (...) | |
| |
| 47 | Peliqueiro | | As Teixugueiras (Cartelle) | Ourense | 1788 (?) | Entroido | | En As Teixugueiras (Cartelle) se denomina peliqueiros (Foto 1) a las máscaras que acompañan la procesión del Meco, aunque en nada se parecen a los peliqueiros de Laza y similares. Lo más original de este entroido, antiguo y poco contaminado, es el Meco (...) | |
| |
| 2 | Peliqueiro | | Laza | Ourense | 1900 (-) | Entroido | | Se ha querido remontar el carnaval de Laza al siglo XIV, aunque no hay pruebas claras hasta el XIX. Los peliqueiros son las máscaras tradicionales, similares a los cigarróns de Verín, a los felos de Maceda y a los zarramoncalleiros de Cualedro. En l (...) | |
| |
| 13 | Merdeiro | | Vigo | Pontevedra | 1890 (-) | Entroido | | Los merdeiros eran las máscaras tradicionales del barrio marinero de la Ribeira do Berbés de Vigo. En el carnaval subían hasta el centro de la ciudad para acosar a los señoritos y ensuciarlos con salpicaduras de pescado podrido (actualmente harina), (...) | |
| |
| 4 | Boteiro | | Vilariño de Conso | Ourense | ? | Entroido | | Los boteiros son las máscaras de Vilariño de Conso, caracterizadas por sus complicados trajes de tela rizada de colores, sus máscaras de madera o de piel y tela, y sus tocados en forma de pantalla trapezoidal con decoración variada. Tenidas como una (...) | |
| |
| 8 | Mázcara | | Manzaneda | Ourense | 1800 (-) | Entroido | | Las mázcaras del entroido de Manzaneda son tradicionales en los fulións, pero en los últimos años se han introducido caretas de plástico de inspiración veneciana y adornos navideños en los tocados, o van simplemente a cara descubierta. Sin embargo, (...) | |
| |
| 10 | Labardeiro | | Mugares (Toén) | Ourense | ? | Entroido | | El labardeiro de Mugares (Toén-OU) [1] es una máscara con careta de tela de red, cubierta con capuchón cónico decorado con flores (antiguamente se usaban también sombreros de doble abanico como los de Sarreaus). Los labardeiros levan un mallo o laba (...) | |
| |
| 130 | Xarelo (=Jarelo) | | Santiago de Compostela (comarca) | A Coruña | 1910 (-) | Entroido | | Según Fermín Bouza-Brey existieron hasta la década de 1910 en la comarca de Santiago de Compostela máscaras de entroido denominadas jarelos (=xarelos), las cuales llevaban la cara tiznada o cubierta con una careta de tela y sin traje especial. Tañían cas (...) | |
| |
| 89 | Bonito | | A Merca | Ourense | 1900 ca. | Entroido | | Recientemente se han recuperado en A Merca (Ourense) unas antiguas máscaras denominadas Bonitos o Bunitos, caracterizadas por sus corbatas y los tocados altos realizados con papel rizado de colores. Como en otros lugares de Galicia, en A Merca estas másc (...) | |
| |
| 44 | Charrelo | | Baños (A Veiga) | Ourense | ? | Entroido | | Os Charrelos, o Boi, o Zamarrón (o Zamarreiro), o Fargalleiro, A Morte..., esas fueron las máscaras del entroido de A Veiga hasta los años 60 cuando desaparecieron. Los charrelos se recuperaron en los 90 y en los últimos años han vuelto a salir A Morte y (...) | |
| |
| 28 | Troteiro | | Bande | Ourense | 1910 (-) | Entroido | | Los troteiros son las máscaras típicas de la Baixa Limia. Según Bouza Brey en los años 20-30 del siglo XX salían en Bande a partir del día de Reyes y trotaban por los caminos metiéndose con los viejos y las mujeres, a las que intentaban tocar por debajo (...) | |
| |